Tiểu sử nhạc sĩ, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

Nguyễn Trọng Tạo
Thông tin nghệ sĩ
Tên khai sinh	Nguyễn Trọng Tạo
Sinh	25 tháng 8 năm 1947 Diễn Châu, Nghệ An
Mất	7 tháng 1, 2019(2019-01-07) (71 tuổi) Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội
Thể loại	Nhạc cổ điển, Nhạc dân ca
Nghề nghiệp	Nhạc sĩ, Nhà thơ, Nhà báo, Họa sĩ
Ca khúc tiêu biểu	“Làng Quan Họ quê tôi”, “Khúc hát sông quê”, “Đôi mắt đò ngang”
Ca sĩ trình bày thành công	Thanh Hoa, Anh Thơ, Nguyễn Công Quốc

Tiểu sử nhạc sĩ, nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

Nguyễn Trọng Tạo sinh ngày 25 tháng 8 năm 1947 trong một gia đình nho học ở làng Trường khê (nay là Diễn Hoa), huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An.

Năm 1969 tham gia quân đội, thuộc Đoàn 22, Quân khu 4, rồi làm Đội trưởng Đội tuyên truyền văn hóa Đoàn 22B, Trưởng đoàn văn công xung kích Sư đoàn 341B.

Năm 1976 ông được Tổng cục Chính trị điều về Hà Nội tham gia Trại viết văn quân đội rồi vào học Đại học viết văn Nguyễn Du khóa I.

Ông đã có ý định tự tử bằng hai khẩu súng ngắn bắn vào đầu mình vào ngày 11 tháng 11 năm 1981^[1].

Năm 1982 làm Trưởng ban biên tập Nhà Văn hóa Quân khu Bốn.

Năm 1988 chuyển về làm công tác biên tập xuất bản tại Hội Văn học Nghệ thuật Bình Trị Thiên. Năm 1990 cùng nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường và nhà văn Nguyễn Quang Lập sáng lập tạp chí Cửa Việt, làm biên tập và phụ trách mỹ thuật tạp chí này bộ đầu tiên gồm 17 số.

Năm 1997 làm Thư ký Tòa soạn tạp chí Âm nhạc thuộc Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Nguyễn Trọng Tạo còn là họa sĩ minh họa và trình bày mỹ thuật tạp chí Cửa Việt, tạp chí Âm nhạc, báo Thơ, tác giả măng-sét tạp chí Sông Hương, Sông Lam, Hồng Lĩnh, báo Thơ v.v.

Năm 2000-2005 ông là Ủy viên Hội đồng Thơ Hội Nhà văn Việt Nam, kiêm Trưởng ban biên tập báo Thơ thuộc báo Văn Nghệ (2003-2004).

Ông là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam; hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam; hội viên Hội Nhà báo Việt Nam.

Ngày 7 tháng 1 năm 2019, vào lúc 19h50′, Nguyễn Trọng Tạo qua đời tại Bệnh viện Bạch Mai, ở tuổi 72 vì căn bệnh tai biến mạch máu não và ung thư phổi.^[2]

Nguyễn Trọng Tạo sáng tác bài thơ đầu tiên năm 14 tuổi, sáng tác bài hát đầu tiên năm 20 tuổi, xuất bản tập thơ đầu tiên (Tình yêu sáng sớm, in chung cùng Nguyễn Quốc Anh) năm 1974. Cho đến năm 2008 ông đã xuất bản gần 20 đầu sách gồm thơ, văn, nhạc, phê bình tiểu luận và đoạt nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật như:

• Giải thưởng thơ Nghệ An 1969
• Giải thưởng thơ hay báo Văn nghệ (do độc giả bình chọn) năm 1978
• Giải thưởng thơ hay báo Nhân dân 1978
• Giải thưởng thơ hay tạp chí Văn nghệ quân đội năm 1978
• Giải thưởng đặc biệt của UBND tỉnh Hà Bắc năm 1981 cho ca khúc Làng Quan Họ quê tôi
• Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô (1989-1994) cho tập truyện Miền quê thơ ấu
• Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Cố đô (1995-2000) cho tập thơ Đồng dao cho người lớn
• Giải thưởng Văn học Nghệ thuật Hồ Xuân Hương (1997-2002) cho ca khúc Đôi mắt đò ngang
• Giải thưởng Văn học Nghệ thuật 1997 của Ủy ban Toàn quốc các Hội VHNTVN cho ca khúc Đôi mắt đò ngang.
• 5 Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam cho các ca khúc: Mặt trời trong thành phố, 1983; Đường về Thạch Nham, 1984; Con dế buồn, 1997; Đồng Lộc Thông ru, 1998; Khúc hát sông quê, 2005.
• 2 Giải thưởng của Bộ Văn hóa và Thông tin cho bìa sách đẹp: Những con chim kêu đêm, Khát
• Giải thưởng của Hội Nông dân Việt Nam năm 2001 cho ca khúc Cánh đồng ở giữa hai làng…
• Giải thưởng (cup) Những ca khúc hay về Nông nghiệp và Nông thôn Việt Nam (1945-2010) của Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn cho 2 ca khúc “Làng Quan Họ quê tôi” và “Khúc hát sông quê”
• Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012 với tập thơ Đồng dao cho người lớn và trường ca Con đường của những vì sao (Trường ca Đồng Lộc)

Tác phẩm thơ

• Tình yêu sáng sớm (in chung với Nguyễn Quốc Anh), 1974
• Gương mặt tôi yêu (in chung với Trần Nhương, Khuất Quang Thụy), 1980
• Sóng nhà đêm biếc tôi yêu (in chung với Nguyễn Hoa, Nguyễn Thụy Kha), 1984
• Sóng thủy tinh, 1988
• Gửi người không quen, 1989
• Đồng dao cho người lớn, 1994, 1999
• Thư trên máy chữ và Tản mạn thời tôi sống, 1995
• Nương thân, 1999
• Thơ trữ tình, 2001
• 36 bài thơ, 2006
• Thế giới không còn trăng, 2006
• Em đàn bà, 2008
• Ký ức mắt đen, (song ngữ Việt – Anh), 2010
• Thơ và Trường ca, 2011
• Nến trắng (tam ngữ Việt – Anh – Ba Lan), 2014

Trường ca

• Con đường của những vì sao (Trường ca Đồng Lộc), 1981, 2008
• Tình ca người lính, 1984

Văn xuôi

• Miền quê thơ ấu, 1988, tái bản với tên Mảnh hồn làng 1997, 2002, 2005
• Ca sĩ mùa hè. 1991, 1998, 2003…
• Khoảnh khắc thời bình, 1987
• Chuyện ít biết về văn nghệ sĩ, 2001

Tiểu luận, phê bình

• Văn chương cảm và luận, 1999

Nhạc

• Ca khúc Nguyễn Trọng Tạo, 1996
• Tình khúc bốn mùa, 1996
• Khúc hát sông quê, 2002

Anh làm mới thơ, đôi khi bằng nhịp điệu khác thường trong thơ lục bát, bằng một từ đột xuất, một đảo ngữ chênh vênh, hay một hư từ đặt không đúng chỗ, hoặc bằng một hình ảnh không giống ai: “ta như sao lạc giữa ban ngày”. Những câu thơ hay như thế bất chợt đến, bất chợt gặp trong thơ anh rất nhiều.
Thơ anh thản nhiên, nhẹ nhàng và dễ dàng như những hình tượng đã có sẵn trên cây, anh chỉ việc rung cây là chúng rụng xuống Thơ anh.
Nguyễn Trọng Tạo là một Người Thơ nghịch ngợm, thơ thẩn đi giữa dòng đời rồi bỗng dưng bị lạc. Anh chàng ấy thỉnh thoảng tung ra một vì sao để soi rạng Cõi Đi. Chúng ta may mắn nhặt được những Vì sao Lạc ấy, và thấy sáng lại lòng mình…^[4]

Thơ của Nguyễn Trọng Tạo là thơ của những cái chớp mắt… Cảm hứng nhân văn của Nguyễn Trọng Tạo không hề dễ dãi, và, lấp lánh vô tận như những cái chớp mắt…^[5]

Nếu người đọc muốn tìm thấy ở thơ Nguyễn Trọng Tạo câu trả lời chức năng của thơ là gì thì khó mà có một lời giải đáp cụ thể. Ta thấy thơ anh không nhằm phục vụ một nhiệm vụ hoặc cổ vũ một trào lưu gì. Anh như một người lẻ loi đứng trên các nẻo đường, mặc cho các lớp người cứ trùng điệp ồn ào qua lại.
Thật khó có thể xếp Nguyễn Trọng Tạo vào một lớp nhà thơ nào. Ngòi bút anh thoải mái với những điều không phải dễ nói ra…

• Đồng dao cho người lớn. Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1994, tái bản 1999
• Nương thân, nhà xuất bản Hội Nhà văn, Hà Nội 1999